خودکشی در نوجوانان و عوامل موثر در کاهش آن
هر فردی ممکن است بنا به هر دلیلی ارزوی مرگ داشته باشد مثلا از خدا بخواهد صبح دیگر از خواب بیدار نشود این فرد اقدامی برای مرگ خود انجام نمیدهد بلکه صرفا آرزو میکند اتفاق بیفتد که منجر به مرگ او میشود اما زمانی که شخص قصد خودکشی را دارد ابزار و برنامه های مشخصی را برای کشتن خود در نظر دارد و اگاهانه دست به اقدامی میزند که منجر به نابودی اش شود ما در این مقاله شما را با خودکشی در نوجوانان و راه شناسایی خودکشی در نوجوانان و کاهش این اقدام را آشنا خواهیم کرد با ما همراه باشید
مثلث خودکشی :
برای خودکشی سه عامل مهم وجود دارد که این سه عامل مانند اضلع یک مثلث در ارتباطند و میتوانند منجر به خودکشی فرد شوند
- ضلع اول : مشکلات امان فرد را بریده است
- ضلع دوم : مجموعه واکنش های فرد نسبت به مسائل درونی و مشکلات بیرونی
- ضلع سوم : ناامیدی از خود و کمک دیگران ،اقدام به خود کشی
خودکشی تقلیدی چیست :
- رسانه ها ،آثار هنری و ادبی در تشویق و جلوگیری از خودکشی نقش مهمی دارد بسیاری از افراد مستعد خودکشی با دیدن یک فیلم ،خواندن یک کتاب یا گوش دادن به یک موسیقی ممکن است در حالتی هیجانی قرار بگیرند و اقدام به خودکشی کنند
خودکشی هدفمند یعنی چه ؟
- خودکشی برای پایان دادن به رنج بی پایان مانند بیماری صعب العلاج
- انجام حمله انتحاری در جنگ ها
- دست کشیدن از جان خود برای نجات جان دیگران و فداکاری
- خودکشی افراد مسن در قحطی برای رسیدن به غذا برای جوانان
عوامل خودکشی را نام ببرید ؟
- بیماری های روانی مانند افسردگی ،اسکیزوفرنی ،شخصیت دوقطبی ،اختلال وسواسی جبری شدید و…عمده ترین دلیل خود کشی به شمار میروند
- حالات روانی و اجتماعی ،مانند ناامیدی نسبت به آینده ،احساس پوچی ،غم ،از دست دادن عزیزان ،فقر ،اعتیاد به قمار ،مورد سو ستفاده جنسی قرار گرفتن و..خطر خودکشی را افزایش میدهد
- سوء مصرف مواد : مصرف کنندگان مواد مخدر و الکل ،نسبت به افراد دیگر بیشتر خودکشی میکنند
چه کسانی بیشتر خودکشی میکنند ؟
- خودکشی در میان جوانان نسبت به گذشته رایج تر شده است به طوریکه دومین عامل مرگ نوجوانان و جوانان در کشورهای توسعه یافته به شمار میرود خودکشی در میان افراد مجرد بیش از افرد متاهل اتفاق می افتد اما در ایران زنان متاهل بیشتر از دختران مجرد دست به خود کشی میزنند مذهبی ها هم به دلیل باورهای منفی اکثر ادیان نسبت به خودکشی کمتر از دیگران دست به خودکشی میزنند
چگونه احتمال خودکشی را میتوان کاهش داد ؟
- داشتن روابط خوب و صمیمانه
- رضایت از زندگی مشترک
- برخورداری از قدرت حل مساله
- داشتن باورهای مذهبی
- مراقبت پزشکی روانی
چگونه فرد را به زندگی بازگردانیم ؟
- منصرف کردن فردی که قصد خودکشی دارد کار چندان راحتی نیست اگر احتمال دهید یکی از نزدیکانتان اقدام به خودکشی کند به هیچ عنوان به صورت مستقیم به سرزنش و مجادله با او نپردازید در عوض به او اطمینان دهید که دوستش دارید و زندگی او برایتان مهم است سپس اورا تشویق کنید به یک روانشناس بالینی مراجعه کند درمان شناختی رفتاری در بسیاری از افرادی که قصد خودکشی دارند میتواند موثر عمل کند
مراقب اتفاقات روحی نوجوانان باشید
- به عنوان والدین باید مراقب نوجوان خود در برابر دعواهای بد خانوادگی ،شکست های عاطفی ،مسخه شدن ، از دست دادن دوست ،یا از دست دادن رفقا به دلیل مهاجرت و یا سرخوردگی از عدم موفقیت در درس ،سرزنش توسط خانواده و..باشد این تغییرات روحی روانی باید مورد توجه قرار گیرد تا مانع از رفتارهای هیجانی در آنان شوید که باعث میشود دست به خودکشی بزنند
- نباید کودک یا نوجوان اخبار خودکشی بشنود چون آنان در مرحله ای هستند که زیاد از دیگران تقلید میکنند و از رسیدن آسیب به خود و خانواده خود بی خبر ند و خودکشی میکنند
چرا خودکشی در نوجوانان افزایش یافته است ؟
- خودکشی در نوجوانان یا به صورت مستقیم یا به صورت غیر مستقیم انجام میپذیرد .خودکشی به صورت مستقیم زمانی که نوجوان دچار هیجانات رفتاری میسود و تحت شرایط عاطفی باشد انجام میپذیرد و خود کشی غیر مستقیم با رفتارهای مرگ آور مثل رانندگی با سرعت زیاد ،مصرف مواد مخدر و یا دارو با دوز بالا انجام میگیرد .
- چون یک قسمت مغز نوجوان که مربوط به کنترل هیجانات است به خوبی شکل نگرفته است نمیتواند روی رفتار خود کنترل داشته باشد و باعث میشود تنها راه درمان را خودکشی بداند
- چون خانواده ها آگاهی لازم را برای برقراری روابط دوستانه با نوجوانان را ندارند و نمیتوانند درک درستی از ان ها داشته باشند و بدون سرزنش و توهین و یا مقایسه کردن نمیتوانند درک درستی از انها داشته باشند و این باعث شکل گیری هیجانان منفی میشود و از طرفی منطق نوجوانان کامل نیست و باعث اسیب رساندن به او میود اگر حرف از خودکشی میزنند این امر را جدی بگیرید و باید به صورت غیرمستقیم از او مراقبت کنید یا سریعا با مشاور و یا روانشناس و یا روانپزشک مراجعه کیند
مشکلاتی که ممکن است منجر به اقدام به خودکشی در کودکان و نوجوانان شوند عبارتند از :
* تصاحب یا خریداری اسلحه ، قرص یا دیگر وسایلی که منجر به آسیب زدن به خویش می شود .
* مشکلاتی در مصرف مواد و الکل
* شاهد خودکشی یکی از افراد خانواده بودن
* مشکلات تحصیلی همچون نمرات پایین ، رفتار مخرب و غیبتهای مکرر
* از دست دادن یکی از والدین یا اعضاء نزدیک خانواده در اثر مرگ یا طلاق
* مشکلات انضباطی و قانونی
* استرس های ناشی از تغییرات جسمی در ارتباط با بلوغ جنسی ، بیماری مزمن و بیماریهای واگیردار مقاربتی
* از دیگران فاصله گرفتن و افکار خود را با آنها در میان نگذاشتن
* جهتگیری جنسی نامشخص ( همچون دو جنس گرایی یا هم جنس گرایی )
تهدید به خودکشی در نوجوان را جدی بگیرید و به صحبت های دکتر نورشاهی توجه فرمایید
View this post on Instagram
علایم هشدار دهنده خودکشی
- اگر فرزند نوجوانی دارد که عوامل مستعد خودکشی در وی وجود دارد به علائم هشداردهنده خودکشی که در ادامه می آید در رفتارهای وی توجه کنید :
- تلاش هایی برای نظم بخشیدن به کارهای شخصی
- تلاش برای رفع و رجوع کردن روابط آشفته و بخشیدن اموال ارزشمند
- نشانه های کلامی : مانند خداحافظی کردن از اعضای خانواده و دوستان و اشارات مستقیم و غیر مستقیم به خودکشی مثلا ” دیگه مجبور نیستم به این چیزا فک کنم ” یا ” ای کاش مرده بودم ” .
- احساس غم و دلمردگی و اهمیت ندادن به چیزی
- خستگی شدید ، نداشتن تاب و توان و بی حوصلگی
- بی میلی نسبت به معاشرت و دوری از دوستان و خانواده
- ناکام شدن
- طغیان های هیجانی مانند خنده یا گریه به یک باره
- ناتوانی در تمرکز مردن و حواس پرت بودن
- افت نمرات ، غیبت از مدرسه و مشکلات انضباطی در مدرسه
- بی توجهی به سر و وضع
- تغییرات خواب مانند بی خواب یا پرخوابی
- تغییرات اشتها
- مشکلات و دردهای جسمانی مانند معده درد ، کمر درد و سردرد .
تا به حال فکر خودکشی به سرتان زده است ؟
در این ویدئو سرکار خانم دکتر فریناز نشتایی، متخصص اعصاب و روان از خودکشی می‌گوید
View this post on Instagram
افسردگی چیست و بیماری روانی به چه بیماری گفته میشود با صحبت های دکتر ناهید عبادی همراه باشید
View this post on Instagram
درمان‌های پیشنهادی برای جلوگیری از خودکشی
- درمان فرد به سطح اختلال و میزان باورها و تفکرات او به این مسئله بستگی دارد. اما در مجموع از رایج‌ترین درمان‌ها برای جلوگیری از خودکشی میتوان به گفتاردرمانی و مصرف دارو اشاره کرد.
پیشنهاد ما : چگونه اعتماد به نفس را در کودکان و نوجوانان افزایش دهیم
گفتاردرمانی
- گفتاردرمانی که به آن رواندرمانی نیز گفته میشود، یکی از روش‌های درمانی موثر برای کاهش خطر اقدام به خودکشی است. رفتار درمانی شناختی (CBT) نوعی گفتاردرمانی است که اغلب برای افرادی که قصد خودکشی دارند استفاده میشود.
- هدف از این درمان این است که به فرد آموزش دهد که چگونه در مواقع استرس‌زا و احساسی زندگی که ممکن است باعث ایجاد افکار خودکشی در فرد شود کنار بیاید و با آن مبارزه کند.
- رفتار درمانی شناختی میتواند به فرد کمک کند باورهای منفی را با باورهای مثبت جایگزین کند و احساس رضایت و کنترل زندگی خود را بدست بگیرد.
- یکی دیگر از درمان‌های مشابه که برای جلوگیری از خودکشی انجام میشود، رفتار درمانی دیالکتیکی یا (DBT) است.
مصرف دارو
- اگر گفتاردرمانی برای جلوگیری از خودکشی کافی و موفقیت آمیز نباشد، ممکن است داروهایی برای تسکین علائم افسردگی و اضطراب تجویز شود. درمان این علائم میتواند به کاهش یا از بین بردن افکار خودکشی کمک کند.
- از داروهای تجویزی برای کاهش علائم میتوان به داروهای ضدافسردگی، داروهای ضد‌روان پریشی و داروهای ضداضطراب اشاره کرد.
تغییر سبک زندگی
- علاوه بر گفتاردرمانی و مصرف دارو، گاهی اوقات با تغییر سبک زندگی و داشتن برخی عادت‌های سالم، خطر خودکشی نیز کاهش می‌یابد.
پرهیز از مصرف الکل و مواد مخدر
- این موارد میتواند کنترل در فرد را کاهش دهد و باعث افزایش خطر خودکشی شود.
ورزش منظم
- ورزش حداقل سه بار در هفته، به خصوص در فضای باز و در معرض نور خورشید، نیز میتواند کمک کند. فعالیت بدنی تولید برخی مواد شیمیایی مغز را تحریک میکند که باعث میشود احساس شادی و آرامش بیشتری داشته باشید.
خواب خوب
- همچنین داشتن خواب با کیفیت کافی مهم است. خواب کم میتواند بسیاری از علائم روانی را بدتر کند. اگر در خوابیدن مشکل دارید بهتر است هرچه سریعتر با یک روانشناس یا روانپزشک صحبت کنید.
خودکشی در نوجوانان و عوامل موثر در کاهش آن
1. عوامل شخصی نوجوان برای خودکشی
- میزان اقدام به خودکشی در نوجوانان دختر بیش از نوجوانان پسر است اما آمار خودکشی‌های موفق (خودکشی منجر به مرگ) در پسرها بیشتر است. در پسران اختلالات روانی مثل کمبود توجه و بیش فعالی (ADHD)، اختلالات تکانشی، رفتار خشونت آمیز و مصرف مواد مخدر بیشتر است اما در دختران اختلالات درونی شده مثل افسردگی، اختلال دو قطبی، اضطراب و استرس‌های پس از سانحه شایع‌تر هستند.
- احساسات شدید مثل استرس، سردرگمی، ترس و عدم اطمینان و همچنین فشار برای موفقیت‌های تحصیلی بر توانایی‌های حل مسئله و تصمیم گیری در نوجوانان تاثیر می‌گذارد و در مواقع بحرانی ممکن است تصمیمات اشتباه بگیرند.
2. عوامل محیطی خودکشی
- خانواده‌هایی که روابط مختل با فرزندان خود دارند و روابط عاطفی بین آنها سرد است بیشتر باعث ایجاد افکار خودکشی در نوجوانان می‌شوند. تحقیر کردن فرزند توسط والدین به خصوص در فرزندان پسر باعث قطع دلبستگی فرزند از خانواده و شکل گیری افکار خودکشی در نوجوان میشود.
- خانواده‌ای که سابقه افسردگی یا خودکشی را در خود دارد به احتمال بیشتری تفکر خودکشی را در ذهن کودک خود به وجود می‌آورد. طلاق و جدایی والدین و به تبع آن غفلت از نیاز‌ها و روابط عاطفی با کودک و نوجوان میتواند باعث حرکت او به سمت مسیرهای پرخطر شده و تفکرات مربوط به پایان زندگی را در ذهنش به وجود آورد. نوجوانان در برابر فشارهای روانی آسیب‌پذیرتر هستند و به همین دلیل احتمال بروز افکار خودکشی در آنها بالا میرود.
- مدرسه به عنوان محیطی که کودک زمان زیادی را در آنجا سپری میکند بسیار حائز اهمیت است. فضای مسموم مدارس، معلمان و مربیان غافل یا سخت گیری‌ها و فشار بیش از حد مدرسه و گروه همسالان آسیب زننده از مهم‌ترین عوامل تأثیر گذار خودکشی است.
اینترنت و رسانه‌های گروهی؛ پوشش رسانه‌ای خودکشی و یا خودکشی افراد مشهور میتواند منجر به خودکشی گروهی نوجوانان شود. تأثیرات مخرب پیگیری اخبار و مطالب مربوط به خودکشی در ایجاد و تقویت این تفکر در کودک و نوجوان مؤثر است.
3. عوامل روانی خودکشی
- اختلالات روانی شناخته شده‌ای مانند افسردگی، اضطراب، بی ثباتی‌های هیجانی، استرس‌های شدید پس از یک سانحه مثل آزار‌ها و تجاوز جنسی، مزاحمت‌های شدید خیابانی، تصادف‌ها و صحنه‌های وحشتناک یا دیگر حوادثی که اثرات مخربی بر کودک یا نوجوان می‌گذارد، در این دسته از علل جای می‌گیرند. نشانه‌های افسردگی به عنوان اصلی‌ترین عامل هشدار دهنده برای ایجاد تفکر خودکشی شامل موارد زیر است:
- تغییرات در خوردن و خوابیدن
- گریه‌های ناگهانی و شدید بدون دلیل مشخص
- از دست دادن علاقه به فعالیت‌های مورد علاقه
- خروج از گروه دوستان و انزوا
- سوء مصرف الکل و مواد مخدر
- نادیده گرفتن ظاهر شخصی
- افزایش شکایات جسمانی مانند درد معده و سردرد
- خستگی و بی حالی مفرط
- عدم واکنش به تعریف و تمجید دیگران
- بزرگ کردن شکست‌ها و عدم توجه به موفقیت‌ها (برای اطلاع از دیگر علائم افسردگی کلیک کنید.)
4. مصرف الکل و مواد مخدر از علل بروز خودکشی در نوجوانان
- متاسفانه گرایش به مواد مخدر در نوجوانان بسیار دیده میشود. مصرف الکل، تنباکو، مواد مخدر و اعتیاد نوجوان به این مواد، خطر خودکشی را به میزان زیادی افزایش میدهد. روی آوردن به مصرف الکل در کودکی و نوجوانی عامل مهمی در پرورش افکار خودکشی است. طبق تحقیقات انجام شده مصرف الکل خطر خودکشی در پسران را 17 برابر و در دختران به میزان 3 برابر افزایش میدهد. مصرف الکل خود منجر به تشدید افسردگی، پرخاشگری و دیگر مشکلات روانی نوجوانان میشود و شخصیت و ویژگیهای آنان را تغییر میدهد.
5. سابقه خانوادگی خودکشی
- افرادی که شاهد خودکشی والدین خود به خصوص والد همجنس بوده‌اند بیشتر در معرض این معضل و افکار مرتبط با آن قرار می‌گیرند. خطر خودکشی در فرزند دختر به طور چشمگیری با سابقه‌ی خودکشی مادر ارتباط دارد و از آن تأثیر میپذیرد.
چگونه میتوان از افکار خودکشی جلوگیری کرد؟
- داشتن افکار و عقاید مختلف درباره خودکشی خجالت‌آور نیست. بسیاری از افراد فقط افکار خودکشی دارند و قصد عملی کردن آن را ندارند.
- برای کمک به جلوگیری از تکرار این افکار، انجام اقدامات زیر ضروری است.
علائم خودکشی در نوجوانان
- اقدام به خودکشی اغلب در اثر افسردگی درمان نشده یا مصرف مواد مخدر رخ میدهد و باید جدی گرفته شود. تهدید به خودکشی دلایل زیادی دارد. فشارهای اجتماعی، استرس، فشارهای تحصیلی، و دیگر مشکلات باعث می‌شوند از نوجوان به فکر خودکشی بیافتد.
سایر ریسک فاکتورهای خودکشی عبارتند از:
- روابط اجتماعی ضعیف
- فقدان حمایت از سوی خانواده
- آزارهای جنسی، جسمی و عاطفی
- مصرف الکل
- مشکلات جسمی و معلولیت
- مسخره شدن و مورد آزار قلدری قرار گرفتن
در کنار این موارد، ژنتیک نیز میتواند فرد را مستعد ابتلا به افسردگی و اقدام به خودکشی کند. نوجوانانی که اقدام به خودکشی کرده‌اند در اغلب موارد حداقل یکی از اعضای خانواده خود را در اثر خودکشی از دست داده بودند.
برخی از علائم هشدار در نوجوانانی که اقدام یا تهدید به خودکشی میکنند عبارتند از:
- تهدید به خودکشی یا حرف زدن مداوم از خودکشی و مرگ
- داشتن آرزوی مرگ یا عدم تولد
- اظهار نبودن چاره برای مشکلش
- تغییر در الگوی خواب، خوراک و روتین زندگی
- خداحافظی از دوستان و اطرافیان
- شروع به مصرف مواد مخدر و الکل
- تغییر واضح در شخصیت و خلق‌وخوی او
- نوسانات خلقی
- وجود ابزارهای لازم برای خودکشی در اتاقش
- تغییر در روتین زندگی
- دوری از خانواده و دوستان
- رفتارهای مخرب و ریسکی
- بخشیدن وسایل و داشته‌های خود
صحبت کردن با یکی از نزدیکان
- دریافت کمک و پشتیبانی حرفه ای از نزدیکان میتواند غلبه بر چالش‌های ایجاد کننده این احساسات را آسان کند.
طبق دستورالعمل داروها را مصرف کنید.
- هرگز نباید دوز مصرفی خود را تغییر داده یا داروهای خود را متوقف کنید، مگر اینکه روانپزشک از شما بخواهد این کار را انجام دهید. اگر به طور ناگهانی مصرف داروهای خود را متوقف کنید، ممکن است احساسات خودکشی مجدداً ایجاد شود و علائم آن عود کند.
- اگر از دارویی استفاده می‌کنید که عوارض جانبی برای شما داشته است، بهتر است با روانپزشک خود صحبت کنید که داروی دیگری جایگزین کند.
همیشه در جلسات گفتاردرمانی حضور داشته باشد.
- مهم است که در تمام جلسات درمانی خود حضور داشته باشید. رعایت برنامه درمانی شما بهترین راه برای مقابله با افکار و رفتارهای خودکشی است.
به علائم هشداردهنده دقت کنید.
- با روانپزشک یا مشاور خود صحبت کنید تا در مورد عوامل محرک احتمالی خودکشی به شما اطلاعاتی بدهد. این کار به شما کمک میکند علائم خطر را زود تشخیص دهید و تصمیم بگیرید که چه اقداماتی را سریعتر انجام دهید. همچنین می‌توانید به اعضای خانواده و دوستان خود در مورد علائم هشدار دهنده بگویید تا بتوانند بفهمند چه موقع به کمک احتیاج دارید.
نتیجه گیری :
در پیدایش این مشکل عوامل مختلفی دخالت دارند و روانشناسان یا جامعه‌شناسان به تنهایی نمیتوانند این مسئله را حل کنند، این پدیده مشکلی بین‌رشته‌ای است که باید متخصصین مختلفی از روانپزشک، روانشناس و جامعه‌شناس به حل آن کمک کنند، از جمله راهکارهای مقابله با خودکشی در نوجوانان از منظر روان‌شناختی آموزش برخورد با نوجوانان در سطح کلان و در خانواده‌ها است، یعنی اگر والدین آموزش ببینند تا چطور با نوجوان برخورد کنند و فرآیند بلوغ را پذیرفته و به نوجوان احترام گذاشته و احترام دریافت کنند،آمار خودکشی بسیار کمتر خواهد شد. خانواده‌ها هنوز نمیدانند با فرزند نوجوانشان چگونه برخورد کنند.
دیدگاهتان را بنویسید