راه کارهایی برای پیشرفت تحصیلی دانش اموزان ضعیف

تعریف و تمجید سر موقع

• هر شخصی از تعریف و تمجید خوشش می‌آید، وقتی می‌بینید فرزندتان در یادگیری درس‌هایش موفقیت‌های بزرگی کسب کرده است و سعی می‌کند خود را با درس خواندن مشغول کند، کمی تعریف از او می‌تواند پشتیبان خوبی برای ادامه کارهایش باشد. توجه داشته باشید، در کنار هر تشویقی باید موارد باز دارنده نیز باشد تا کودکان با خطوط قرمز زندگی نیز آشنایی کافی پیدا کنند و بفهمند چه کارهایی باعث تشویق شدنشان و چه کارهایی باعث می‌شود تا از تفریحات محروم شوند. تشویق کردن پس از یادگیری باعث می‌شود، تا کودکان میل بیشتری برای آموختن از خود نشان دهند.

راهکارهای تبدیل دانش آموز ضعیف به دانش آموز زرنگ و قوی 

۱- اصلاح تفکر برای مقابله با تنبلی دانش آموزان:

• اول از هر چیز،بیاین به این نکته بپردازیم که چقدر اصلاح تفکرمون در این زمینه اهمیت داره.
• یعنی بیایم این رو به خودمون یاد بدیم که موفقیت در درس و زندگی،خیلی بیشتر از اینکه تحت تاثیر عوامل خارجی و خارج از کنترل و محدوده اختیار ما باشه،تحت تاثیر نوع عملکرد و تلاش و کوشش ما هست.این ما هستیم که با یه برنامه ریزی صحیح،با از بین بردن عادات غلط، با انتخاب درست هدف و تلاش و کوشش برای رسیدن به هدفمون،موفقیت رو برای خودمون رقم میزنیم.
• آره خب،یه دانش آموز تنبل،خیلی واسش راحت تره که بگه:《نمرم خوب نشد چون معلم امتحانو سخت گرفته بود،یا معلم نمره نداد که نمرم کم شد.》
• چون که این دیدگاهش تمام بار مسئولیت رو از روی دوش خودش برمی داره.
• ولی آیا واقعیت هم اینطوره؟ متاسفانه جوابم خیر هست.
• این تلاش و کوشش و نوع برنامه ریزی ما هست که سرنوشتمون رو در امتحان رقم میزنه.
• پس تا اینجا یاد گرفتیم،وقتی شکست یا موفقیتی در طول زندگی واسمون اتفاق میفته،اون رو به خودمون و به عواملی که در محدوده کنترل خودمون هستن نسبت بدیم،نه به عواملی که خارج از دسترس ما هستن و ما کاری نمیتونیم واسشون بکنیم.

۲- اصلاح عادات غلط در زندگی روزمره:

• راه حل بعدی،اصلاح عادات غلط زندگی هست.
• ما باید بدونیم این بدنی که خدا به ما داده،در طول روز به چقدر خواب احتیاج داره؟
• که خب جواب این سوال برای یه دانش آموز،حدودا ۸ ساعت در شبانه روز هست.
• پس هرچی بیشتر از این خوابیدیم،اضافه بر نیاز بدنی ما میشه و این خودش میشه یه عادت غلط که باید سعی کنیم اصلاحش کنیم.
• نکته بعدی،میزان استراحت ما در طول روزه.اینکه ما یه ساعت درس بخونیم و ۵ ساعت استراحت کنیم،واقعا مغز و بدنمون به این میزان استراحت احتیاج داره؟ جواب منفی هست.
• طبق تحقیقات،بین هر یک ساعت و نیم درس خوندن،مغز به ۲۰ الی نهایتا ۳۰ دقیقه استراحت برای ریکاوری خودش احتیاج داره، و ما هرچی بیشتر از این استراحت کردیم،استراحت اضافه محسوب میشه.

۳- فعالیت بدنی یا تحرک برای جلوگیری از تنبلی درس خواندن:

• بدن انسان احتیاج داره که حالات مختلفی رو در طول روز داشته باشه،اینکه ما همش بشینیم یا دراز بکشیم،باعث میشه بدن ما کارایی مطلوب خودش رو از دست بده و مشکلاتی مثل اضافه وزن و چاقی واسش بوجود بیاد.علاوه بر همه ی اینا،حتی مغز ماهم احتیاج داره که اون انرژی حاصل از تحرک بدن رو دریافت کنه تا بتونه عملکرد خودش رو بهتر بکنه.پس وقتی که میگیم تحرک بدنی لازمه،هم واسه ی خود بدن لازمه که بتونه همیشه رو فرم و سالم و دارای عملکرد مطلوب باشه،و هم واسه ی مغز لازمه تا بتونه اون اکسیژن و خون رسانی لازم حاصل از فعالیت بدنی رو دریافت کنه و بتونه هرچه بهتر فعالیت کنه.و هممون این رو خوب میدونیم
• عملکرد صحیح بدن+عملکرد صحیح مغز=موفقیت در انجام فعالیت های درسی.
• پس ما اینجا یاد می گیریم که یه برنامه ی منظم واسه داشتن تحرک در طول روز،ولو اینکه یه نرمش ۱۵ دقیقه ای باشه،بچینیم و تا اخر عمرمون هم این عادت خوب و موثر رو فراموش نکنیم.

۴- پرورش توانایی حل مسئله:

• رسیدیم به آخرین و در عین حال یکی از مهم ترین راه حل ها.که اونم تمرین واسه پرورش توانایی حل مسئله در درون خودمون هست.
• حل مسئله یعنی چی؟یعنی اینکه ما وقتی با یه مسئله یا مشکلی در زندگیمون مواجه میشیم،بتونیم به خوبی از قوه تفکرمون و همچنین توانایی بدنیمون بهره ببریم تا اون مسئله یا مشکل رو یا حل کنیم یا اینکه تاثیرات بدش رو به حداقل برسونیم.
• حالا ارتباطش با از بین بردن تنبلی و زرنگ شدن چیه؟ارتباطش اینه که،یه دانش آموز تنبل وقتی با یه مسئله مواجه میشه،فکر میکنه که واسش راه حلی نداره و از پسش برنمیاد،بنابراین به دنبال راه حلی هم نمی گرده و اون مشکل رو به امون خدا ول میکنه تا بدتر و بدتر بشه.
• اما یه دانش آموز زرنگ،وقتی با یه مسئله ای مثل کم شدن نمره در امتحان،مواجه شد، می گرده ببینه چه عواملی باعث ایجاد این مشکل شدن،و وقتی که با استفاده از قوه تفکر خودش و همچنین مشورت با افراد عاقل و مورد اعتماد مثل معلمان یا والدین،این عواملِ ایجاد مشکل رو پیدا کرد،حالا به تکاپو میفته تا راه حل مناسب رو با توجه به موقعیت پیدا بکنه و مشکل خودش رو که نمره کم گرفتن در امتحان هست رو از بین ببره یا اون رو به حداقل برسونه.

اصول برنامه ریزی درسی مناسب

1. برنامه ریزی باید به حد کافی انعطاف پذیر باشد، یعنی در آن یک سری ساعات آزاد در نظر گرفته شود تا در صورت پیشامدهای غیر منتظره بتوان به جبران ساعات از دست رفته پرداخت و عقب ماندگی ها را جبران کرد.
2. برنامه ریزی باید فردی و براساس خصوصیت های ویژه و نقاط قوت و ضعف هر فرد باشد. در عین حال باید توجه داشت عمل به برنامه ریزی انفرادی هنگامی که فرد با دوستانی همراه شود که عادات تحصیلی یکسانی دارند یا هدف مشترکی را تعقیب می کنند ساده تر است.
3. در برنامه ریزی باید درس هایی که پشت سرهم قرار می گیرند از نظر موضوع تفاوت بیشتری داشته باشند و درس های مشابه پشت سرهم خوانده شوند.
4. افزودن بر ساعات درسی و پیشرفت به صورت تدریجی باشد نه به صورت حرکتی موشکی یا سطح شیب دار.
5. عقب گرد گاهی اجتناب ناپذیر است و آن هنگامی است که به قدر کافی روی پله های پایین تر نمانده اید. یادتان باشد عقب گرد یک اتفاق طبیعی است نه یک فاجعه.
6. در عمل به برنامه ریزی هر وقت احساس خستگی کردید به یاد این جمله بیفتید «نسیمی نیروبخش از پی هر خستگی می وزد» پس به پیش! پیوستگی داشته باشید.
7. در انتهای هر روز، حدود 60 دقیقه را برای جبران عقب‌ ماندگی‌های روزانه در نظر بگیرید.

ویژگی های برنامه درسی مناسب

ویژگی های یک برنامه ریزی درسی مناسب چیست، بعد از شناخت اصول برنامه ریزی، برای نوشتن یک برنامه مناسب و کامل لازم است با ویژگی ها و خصوصیات یک برنامه ریزی درسی اصولی آشنا باشیم. پس یک برنامه ریزی خوب برای اینکه کارایی مناسبی داشته باشد حتی الامکان باید ویژگی های زیر را داشته باشد:

1. فردی باشد،یعنی برحسب خصوصیات جسمی و روحی خود شما انجام شده باشد و منحصرا برای شما باشد. شما در دنیا منحصر به فرد هستید و هیچ شخص دیگری خصوصیات شما را ندارد و در واقع هر فرد با فرد دیگر متفاوت است، پس در نتیجه هدف ها نیز متفاوت هستند. پس نیاز است که برنامه را خود شما تنظیم کرده باشید چون هیچ کس بهتر از خود شما با روحیاتتان آشنایی ندارد. البته این بدین معنا نیست که از تجربیات دیگران استفاده نکنید.

2.باید برای هر فرد متناسب با نیاز و فعالیت های روزانه او هماهنگ شود؛ مثلا همه ما نسبت به هم فعالیت های گوناگونی داریم و باید مطابق نیازها و فعالیت های روزانه خودمان برنامه مناسب شرایط خود را تنظیم کنیم، پس نمی توانیم یک برنامه را مناسب همه بدانیم و یا از برنامه فردی دیگری که مطابق نیازها و فعالیت های ما نیست استفاده کنیم. بنابراین نیاز است که برنامه متناسب با شرایط هر فرد تنظیم شود .

3.باید جامع باشد؛جامع بودن یعنی این که بتواند یک دید کلی به دانش آموز بدهد و شامل همه برنامه های او در آن بازه زمانی باشد، مانند تفریحات و فعالیت های خارج درسی مثل ورزش و غیره . یک برنامه ریزی مناسب نباید فقط تک بعدی باشد و فقط برای درس خواندن باشد بلکه باید زمان بندی مناسبی از هر فعالیت به دانش آموز ارائه کند .

4.باید به نکات ریز توجه کند: یعنی اینکه در عین حال که یک دید کلی می دهد بتواند تعیین کند که برای هر کاری مثل خواندن زیست، چه مبحثی خوانده شود چقدر وقت صرف آن شود، اگر نیاز به تست هست چه مقدار تست از چه مبحثی زده شود. بطور کلی می شود گفت که برنامه ریزی باید به گونه ای باشد که سوالی برای دانش آموز باقی نگذارد.

5.باید قابل اجرا باشد؛ بعضی افراد فکر می کنند که برنامه هر چه شلوغ تر باشد بهتر است. این یک دید کاملا غلط است و با شلوغ کردن برنامه فقط خودمان را سردرگم می کنیم و این سردرگمی باعث می شود نتوانیم برنامه را اجرا کنیم.

6.قابلیت انعطاف و تغییر داشته باشد؛بهتر است در هر برنامه ریزی یک فرصت حدودا 2 یا 3 ساعته را در هر هفته خالی بگذاریم تا اگر در طول هفته به هر دلیلی نتوانستیم یکی از فعالیت های درسی خود را انجام دهیم در آن زمان به انجام آن بپردازیم .

7.ساعت های درسی متناسب با نوع درس تنظیم شوند؛ به این معنی که به طور مثال دانش آموزان رشته تجربی، صبح ها که توان ذهنی بیشتری دارند به مطالعه دروسی مانند زیست یا ریاضی که نیازمند تمرکز بالا و پی بردن به عمق مطالب هستند، بپردازند. اما مطالعه درس های حفظی را به عصر و شب موکول کنند، زیرا بهتر است بعد از مطالعه این نوع دروس مطلب جدیدی وارد مغز نشود تا ذهن در حین خواب این مطالب را به حافظه بلند مدت انتقال دهد.

پیشنهاد ما : رابطه برخورد عاطفی معلم با پیشرفت تحصیلی دانش اموز

سخن پایانی

در خانواده هایی که والدین توجه ویژه ای به فرزندان خود دارند و تمامی رفتارها و خلقیات درونی و بیرونی فرزندان را میشناسند و نسبت به رفع این مشکلات هم پدر و هم مادر هم فکری کرده و در پیشرفت تحصیلی دانش اموز خود و تربیت فرزند خود کوشا هستند باعث میشود فرزندتان در تحصیل و یا در زندگی روزمره خود هیچ مشکلی نداشته باشد.

سوالات متداول

1. پیشرفت تحصیلی دقیقاً به چه معناست؟
پیشرفت تحصیلی یعنی رشد تدریجی در یادگیری، مهارت‌های درسی و نگرش دانش‌آموز نسبت به آموزش. این پیشرفت زمانی واقعی است که دانش‌آموز بتواند آموخته‌هایش را در زندگی و موقعیت‌های جدید به‌کار بگیرد، نه صرفاً نمره بالاتری کسب کند.

2. مهم‌ترین عوامل مؤثر بر افت تحصیلی چیست؟
بی‌انگیزگی، اضطراب امتحان، روش مطالعه نادرست، کمبود حمایت خانوادگی و محیط یادگیری نامناسب از اصلی‌ترین دلایل افت تحصیلی هستند. شناسایی این عوامل نخستین گام در طراحی برنامه‌ی بهبود است.

3. چگونه می‌توان انگیزه‌ی درس خواندن را در دانش‌آموزان تقویت کرد؟
با تعیین اهداف کوچک و قابل‌دستیابی، تشویق به‌موقع، دادن مسئولیت‌های ساده و نشان دادن نتیجه‌ی تلاش در زندگی واقعی می‌توان روحیه‌ی یادگیری را تقویت کرد.

4. نقش والدین در پیشرفت تحصیلی فرزندان چیست؟
والدین با فراهم‌کردن فضای آرام مطالعه، گفت‌وگوهای حمایتی و ارتباط مستمر با معلمان، می‌توانند مسیر رشد و اعتمادبه‌نفس فرزندشان را هموار کنند.

5. آیا دانش‌آموزان ضعیف هم می‌توانند پیشرفت تحصیلی داشته باشند؟
بله، هر دانش‌آموز در سطح خود توان رشد دارد. با کلاس‌های فوق‌برنامه‌ی هدفمند، کمک همکلاسی‌های قوی‌تر و مشاوره‌ی منظم، می‌توان زمینه‌ی پیشرفت پایدار برای همه‌ی دانش‌آموزان را فراهم کرد.